Dedesli Ovası – Tanıtımı – Hakkında Bilgi

Dedesli Ovası – Tanıtımı – Hakkında Bilgi

Dedesli Ovası, ismini 1730 yılında bölgeye yerleştirilen Alevi Türkmen boyundan alır. Gerçekte Dedesli değil Dedeşli’dir.

Ova; Kızılırmak’ın her iki yanında olmak üzere sulanabilir arazi 250 km²’yi, yakın ama sulanamaz alanları ile birlikte 400 – 450 km² kadar alanı kapsar. Deniz seviyesinden yüksekliği 500 – 550 m düzeyindedir. İskilip ve Çorum arasında yer alır. Doğu ucu Harami geçidine kadar uzanır. Osmanlı Devleti zamanında ovada pamuk ekimi bile yapılmıştır. Ova da tropik ve subtropik bitkiler dışında Anadolu coğrayasının her yerinde yetişen tarım bitkileri narenciye, zeytin ve muz hariç olmak üzere yetişebilmektedir.

Ovanın sulanamaz alanlarında üretilen çok çeşitli üzüm türlerinden çok kaliteli; sirke, şıra, pevrede, pekmez ve kaçak olarak adına İbik Rakısı da denilen bir tür boğma rakı da yapılır.

Dedeşli oymağı, 16. ve 17. yüzyıl kayıtlarında Bozok yaylasında gözükür. Kayıtlara göre Bozok’ta o dönemde çok etkin güç durumunda olan Çapanoğullları ile Dedeşliler arasında 17. yüzyıl sonlarında otlak ve yer konusunda çıkan sorundan sonra Çapanoğulları’nın ısrarı ile Osmanlı Devleti tarafından Bozoktan çıkarılırlar ve Ardahan tarafına tehcir edilirler. Sonraki yüzyılda İskilip’lilerin isteği ve Dedeşli oymağının da arzulaması ile bu bölgeye gelir (1730 yılı) ve günümüze birer köy olarak gelen çok sayıda yerleşim birimini kurar ve kurulu olanlarını genişletirler. 1945 yılına kadar tüm Alevi Türkmen Dedeşli köyleri Haremi geçidine kadar İskilip merkezine bağlıyken dönemin Çorum Valisinin isteği ile çoğunluğu Kızılırmak sınır olmak üzere İskilip’ten ayrılıp Çorum merkeze bağlanmıştır.

Dedeşli ovasının ve insanlarının İskilip kültüründe ve sözlü kültüründe çok ağırlıklı özel ve önemli yeri vardır. Onaçağzı ferg eder Çaltıcak harman kaldırır atasözünde yer alan Çaltıcak köyü Dedeşli ovasının iç kesiminde yer alır.